Wandering Sound | Wędrując dźwiękiem (PL)
23.06.2024 - 23:59 / Synagoga Wysoka, ul. Józefa 38, I piętroWarsztaty słuchania
Dla większości z nas słuchanie wydaje się banalną sprawą, czynnością codzienną i prawdopodobnie nie wartą szczególnego „zachodu”, jako, że funkcjonującą bez naszej ingerencji. Jednakże, większość z nas nie odróżnia słuchania od słyszenia i zapewne zdziwienie wywołuje stwierdzenia, że słuchania można się uczyć (podczas, gdy słyszenie jest czynnością bierną) i że można też słuchanie formatować, wybierając i wypracowując sposób w który się słucha. Pikanterii tej sytuacji dodaje fakt, że jak mówią nam ostatnio nauki poznawcze (aczkolwiek generalnie, nie jest to wiedza nowa, niemniej wcześniej nie potwierdzona naukowo), model słuchania determinuje w stopniu o wiele większym, niż to sobie powszechnie wyobrażamy, nasz sposób doświadczania świata i funkcjonowania w nim. Innymi słowy – jak słuchasz świata, tak w nim żyjesz! A słuchanie to skomplikowane i mocne narzędzie – jest rodzajem narzędzia do organizowania danych akustycznych, które do nas docierają właśnie za pomocą już wspomnianego słyszenia. I do słuchanie (!) zależy, których dźwięków będziemy świadomi, które ulokujemy na granicy świadomości, a które wyrzucimy na daleki plan, tudzież całkowicie zignorujemy. Można powiedzieć, że w kulturze zachodniej tradycyjnie koncentrowaliśmy się na wybranych dźwiękach, na tyle głośnych, że mogliśmy je umieścić na pierwszym planie. Działo się tak dlatego, że kultura zachodnia jest okulocentryczna, czyli uważającą, iż wzrok jest podstawowym zmysłem wykorzystywanym w procesie poznania i na danych wizualnych się koncentruje przede wszystkim. Jednakże w XX wieku, z powodu wielu okoliczności, w tym z powodu rozwoju technologii rejestracji i emisji dźwięku, dokonał się tzw. zwrot audytywny i zaczęliśmy się dokładniej PRZYGLĄDAĆ (!) słuchaniu. W konsekwencji byliśmy zmuszeniu zmienić zdanie co do tego rodzaju percepcji, odkrywając wiele różnych modeli słuchania i, co być może najważniejsze, orientując się, że sposoby słuchania mogą podlegać korygowaniu, że możemy się uczyć słuchać w różny sposób. I, że różne sposoby słuchania wiążą się z odmiennymi sposobami doświadczania świata! Innymi słowy, w zależności od tego jak słuchamy, w takim świecie żyjemy.
Chciałbym zaprosić Państwa na warsztaty słuchania, w ramach których postaram się odkryć przed Wami tę „warstwę” rzeczywistości, która jest w zasięgu Waszych możliwości percepcyjnych, czyli którą w zasadzie słyszycie, ale nie w pełni jesteście jej świadomi, gdyż prawdopodobnie jej nie słuchacie. Podczas naszych spotkań będziemy słuchać w sposób pogłębiony, oraz skorzystamy z technologii, aby posłuchać „blisko” – użyjemy mikrofonów i słuchawek. Jestem pewien, że w miejscach które większość z Was zna, które już niejednokrotnie odwiedzaliście, usłyszycie dźwięki, które skutecznie ignorowaliście do tej pory. Usłyszycie je nie tylko prze mikrofony, ale również w sposób naturalny, za pomocą własnych uszu – pomogę Wam w tym, pokaże i nauczę jak to zrobić. Będziemy słuchać w trzech różnych miejscach dawnego, żydowskiego miasta: w synagodze, na dawnym placu targowym i w wybranej uliczce. Zapewniam, że doświadczenie to pozwoli Wam doświadczyć znanych miejsc w inny sposób. A kto wie, może uda się nam usłyszeć przeszłość, wydaje się, ze bezpowrotnie minioną – fale dźwiękowe nie znikają, lecz wchodzą w interferencje z innymi falami, w rezonans z przedmiotami, wzbudzając kolejne dźwięki tworząc w zasadzie nieskończony ciąg zdarzeń. Które z odkrytych w ramach warsztatów dźwięków będą echem, pochodną i rezonansem z czasów, gdy uliczkami Kazimierza chodzili jego żydowscy mieszkańcy, czy w synagodze wciąż odbija się echem śpiew kantora, czy w dźwiękach ulicy usłyszymy rozmowy jej dawnych mieszkańców, a na placu zawołania handlujących kupców?
Rafał Mazur – muzyk, filozof, pisarz
Urodził się w 1971 roku w Krakowie. Jego przygoda z muzyką zaczęła się już w młodości, kiedy podjął studia w Krakowie w klasie wiolonczeli. Pod koniec lat 80-tych zaczął grać na gitarze basowej. Od 2000 roku gra na elektrycznej i akustycznej gitarze basowej zrobionej według jego potrzeb. Wypracował zaawansowane i indywidualne podejście do swojego instrumentu i ogólnie do improwizacji, w której brzmienie, rozbudowana technika gry oraz gest łączą się bez wysiłku podczas jego wykonań.
Rafał Mazur gra na akustycznej gitarze basowej. Wykonywał muzykę jazzową i improwizowaną w klubach oraz na festiwalach w całej Europie, a także w Chinach, Korei Południowej i Japonii. Ostatnio współpracował m.in. z Agustí Fernández, Liudasem Mockunas, Martinem Küchen, Vasco Trilla Arturem Majewskim, Peterem Ole Jørgensen, Mikołajem Trzaską, Zlatko Kaucic, Lotte Anker, Lisą Ullen, Frederikiem Blondy, Charlottą Hug, Raymondem Strid, Keir Neuringer, François Carrier, Michelem Lambert, Barrym Guy, Matsem Gustafsson, Loelle Leandre.
Głównym obszarem zainteresowań i działań Mazura jest swobodna improwizacja zbiorowa i solowa. Uważa taoizm za bazę służącą wzbogaceniu improwizacji. Jest założycielem Dao of Improvisation – warsztatu spontanicznej improwizacji opartej na taoistycznej strategii działania w nieoczekiwanych sytuacjach.
Jest także filozofem akademickim, a jego główne dziedziny to filozofia improwizacji, chińska filozofia taoistyczna, chińska filozofia sztuki, estetyka ewolucyjna i naturalistyczna filozofia sztuki. W swojej rozprawie doktorskiej (2017 r, na Uniwersytecie Jagiellońskim) proponuje hipotezę o audiocentrycznym podłożu chińskiego systemu myślenia i porównuje tradycyjną praktykę muzyczno-dźwiękową chińskich filozofów – wenren, ze współczesnymi działaniami dźwiękowymi, takimi jak sztuka dźwiękowa, pejzaże dźwiękowe, spacery dźwiękowe i współczesna soniczna filozofia. Na podstawie swojej pracy porównawczej Mazur konstruuje swego rodzaju nowatorskie spojrzenie na koncepcję poznania, które rozwija w projekcie filozofii słuchania i naturalistycznej koncepcji muzyki jako układu wibracyjnego. Jest autorem książki filozoficznej „The Great Tone has no sound. Daoist philosophical sound practice in the context of selected trends in contemporary art and philosophy.”, baśni filozoficznej opartej na filozofii chińskiej „Podróż na Wielką Górę” oraz kilku prac naukowych i esejów filozoficznych.
W jego dorobku znajdują się m.in. dwie płyty CD z Agustím Fernándezem (duet i trio z Arturem Majewskim), płyta LP w duecie z Martinem Küchenem, trzy płyty CD w trio z François Carrierem i Michelem Lambertem, płyta LP Jellyspace z Mikołajem Trzaską i Peterem Ole Jørgensenem, współpraca z Ramonem Lopez, Guillermo Gregorio i Percy’m Pursglove, trio NOBJECT z Martinem Küchenem i Vasco Trillą oraz trio RAN z Albertem Cirerą i Nicolasem Fieldem. Wydał płyty w większości najważniejszych wytwórni free jazzowych i free improvisation takich jak Clean Feed, No Business Records, Relative Pitch, Fundacja Słuchaj i FMR Records, ale jego główną wytwórnią jest Not Two Records.
Z okazji 20-lecia pracy twórczej jako improwizator, na bazie swoich koncepcji artystycznych i filozoficznych Mazur opracował solowy projekt – komprowizacja (kompozycja dla improwizatora) z elektryczną gitarą basową nawiązującą do muzyki rockowej, swobodnej improwizacji i słuchania jako praktyki poznawczej pt. „The Great Tone has no sound – Da Yin Xi Sheng (Laozi – Daodejing)”. W tym projekcie Mazur bada słuchanie jako praktykę poznawczą opartą na filozoficznej taoistycznej koncepcji muzyki łączącej tradycyjne chińskie i współczesne teorie z działaniami dźwiękowymi i ciężkimi rockowymi wibracjami.
Bilety w cenie 35 PLN/Karnet – 70 PLN dostępne na stronie 33.jewishfestival.pl/bilety/; liczba miejsc ograniczona (20 osób)
